Trauma en veerkracht bij gevluchte kinderen en gezinnen

De omstandigheden waarin kinderen en gezinnen vluchten kunnen de ontwikkeling van een traumagerelateerde stoornis in de hand werken. Iedereen die betrokken is bij de opvang en begeleiding van kinderen en gezinnen op de vlucht en van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen krijgt steeds vaker te maken met de impact van trauma’s op het gedrag en de ontwikkeling van kinderen.

 

Tegelijkertijd zien we de veerkracht waarmee kinderen en gezinnen aan deze moeilijke situaties het hoofd bieden. Deze veerkracht zichtbaar maken, erop verder bouwen en versterken, bevordert op lange termijn het herstel, of zorgt ervoor dat de betrokkenen in de gegeven niet-optimale levensomstandigheden toch de meest constructieve ontwikkelingspaden blijft volgen.

Deze studiedag richtte zich tot iedereen die zich inzet voor vluchtelingenkinderen, -jongeren en -gezinnen: medewerkers van opvangcentra, leerkrachten, advocaten, hulpverleners, voogden en andere vrijwilligers.

Op het programma

Plenaire sessies 

De invloed van trauma op het vluchtverhaal en de geloofwaardigheid ervan in de context van het asielrelaas

Sprekers: 

• Anja De Wilde, coördinator van de cel minderjarigen op het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS)
  >> presentatie
• Sanne Crombecq, attaché juridische geschillen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV)
  >> presentatie

Zorg en weerbaarheid bij niet-begeleide minderjarige vluchtelingen

Spreker: prof. dr. Ilse Derluyn, coördinator van het Centre for the Social Study of Migration and Refugees (CESSMIR) en co-directeur van het Centre for Children in Vulnerable Situations (CCVS)
>> presentatie

Zorg en weerbaarheid bij kinderen en families

Spreker: prof. dr. Lucia De Haene, orthopedagoge & gezinstherapeute ivm transculturele traumazorg aan vluchtelingen, verbonden aan PraxisP, Facultair Praktijkcentrum & Faculteit Psychologische en Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven
>> presentatie

 

Workshops

Workshop 1
Trauma en veerkracht bij de opvang van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen
Begeleiders: Lesly Cheyns en Karine Boel, psychologen bij Minor-Ndako vzw
Minor-Ndako biedt aangepaste zorg en begeleiding voor kinderen en jongeren in een problematische situatie. Ze hebben verschillende initiatieven voor de opvang en begeleiding van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen. In deze workshop bekijken we manieren en tools om met trauma om te gaan in een opvangcontext. 
>> presentatie en verslag

Workshop 2
School en de impact van trauma
Begeleider: Frederik Smets, UNHCR
Frederik Smets werkt als Communications and Advocacy Officer bij het VN-vluchtelingenagentschap UNHCR, in het regionale kantoor voor West-Europa. Hij heeft in samenwerking met leraren onderwijsmaterialen ontworpen om leerlingen wegwijs te maken in de thema’s vluchtelingen, asiel en migratie. Hij heeft tevens bijgedragen tot de Nederlandse vertaling van het UNHCR-handboek over trauma.
>> presentatie en verslag

Workshop 3
Familiegericht werken in de eerste opvang met het programma ‘First Steps’
Begeleider: prof. dr. Patrick Meurs, docent kinderpsychotherapie aan de KULeuven, docent ontwikkelingspsychologie in de opleiding Gezinswetenschappen van de Odisee-hogeschool en aan de Universiteit van Kassel, directeur Sigmund Freud Instituut Frankfurt
‘First Steps’ of ‘Eerste Stappen’ is een cultuursensitief preventieprogramma met wetenschappelijk bewezen effectiviteit voor ouders in een kwetsbare positie (o.a. met een vluchtelingenachtergrond) met kinderen van 0 tot 3 jaar. In het programma wordt met ouders gewerkt rond kinderontwikkeling, ouderschap, opvoeding, gezinscohesie, maatschappelijke participatie en toekomstperspectieven.
>> presentatie en verslag

Workshop 4
De ‘Tree of life’: een krachtige methodiek in de dialoog met mensen en jongeren op de vlucht
Begeleider: Claire Wiewauters, pedagoog en psychotherapeut, docent in de opleiding Gezinswetenschappen en onderzoeker bij het Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Odisee-hogeschool
De methodiek ‘Tree of life’ vindt zijn oorsprong in het narratieve gedachtengoed en gebruikt de boom als creatieve metafoor voor het leven. Door ‘de boom van mijn leven’ te tekenen, krijgen mensen de kans om rijke en identiteitsversterkende verhalen te ontwikkelen die geworteld zijn in hun sociale en culturele geschiedenis.
>> presentatie en verslag

Workshop 5
Mind-Spring: een psycho-educatieprogramma voor vluchtelingen van 9 tot 18 jaar
Begeleider: Elmira Erstukajeva, stafmedewerker CAW Oost-Vlaanderen en coördinator Mind-Spring in Oost-Vlaanderen
Mind-Spring© is een psycho-educatief groepsaanbod voor vluchtelingen, ontwikkeld in Nederland door Paul Sterk en nadien vertaald en toegepast voor kinderen en jongeren van 9 tot 18 jaar tot Mind-Spring Junior. Gedurende zes bijeenkomsten van twee uur zoeken de deelnemers in hun eigen taal hoe ze aan hun toekomst kunnen werken. Ze krijgen inzicht in veel voorkomende psychosociale en psychische klachten en verwerven vaardigheden om hiermee om te gaan.
>> presentatie en verslag

Workshop 6
Evaluatie van trauma in de asielprocedure
Begeleiders: Anja De Wilde, coördinator van de cel minderjarigen op het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS), Sanne Crombecq, attaché juridische geschillen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) en advocaat meester Brecht De Schutter  
Moderators: Geraldine Debandt en Sophie Lair (UNHCR)
Hoe wordt in de eerste instantie en tijdens de beroepsprocedure rekening gehouden met trauma in de evaluatie van de geloofwaardigheid van het asielrelaas? Mogelijkheden en limieten in de huidige aanpak zullen worden toegelicht door verschillende betrokken actoren, waaronder het Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen, de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen en een advocaat.
>> presentatie en verslag sessie 1 ; verslag sessie 2